Passende ondersteuning op school

Een LVB geeft nog geen specifieke aanknopingspunten voor een goede ondersteuning. Hoe ga je op school aan de slag met een LVB?

Dat een leerling een LVB heeft, geeft nog geen specifieke aanknopingspunten voor een passende ondersteuning op school en of thuis. Elke jeugdige heeft namelijk een uniek profiel van beperkingen én mogelijkheden. Maar hoe ga je nou in de praktijk aan de slag met LVB?

Passende ondersteuning
Bij passend onderwijs streven scholen ernaar om voor alle leerlingen een passende onderwijsplek en zo nodig extra ondersteuning te faciliteren. Het onderwijs wil leerlingen natuurlijk zoveel mogelijk uitdagen, waarbij je uitgaat van de mogelijkheden. Daarbij houd je ook rekening met de uitdagingen van leerlingen. Leerlingen gaan, als het kan, naar het regulier onderwijs. Zo worden ze zo goed mogelijk voorbereid op een vervolgopleiding.

Het begint met tijdige herkenning

Om het beste uit een leerling te halen is de eerste stap om leerlingen met een ondersteuningsbehoefte, zoals leerlingen die mogelijk functioneren op het niveau van een LVB, zo tijdig mogelijk te (h)erkennen.

Vroegtijdig signaleren is cruciaal ter voorkoming van een opeenstapeling van problemen op latere leeftijd. Ook kan er op scholen meer aandacht besteed worden aan een LVB. Lees er meer over in het Rapport Expertisecentrum voor jeugd, samenleving en ontwikkeling.

In elke klas één leerling met een LVB

Gemiddeld zit er in elke klas minimaal één moeilijk lerende leerling met een beperkt sociaal aanpassingsvermogen. Maar hoe kan je op school signaleren of een leerling functioneert op LVB-niveau, want aan het uiterlijk is het vaak niet te zien? Op de pagina Signaleren, screenen en diagnostiek lees je meer over tijdige herkenning van een LVB.

Wat kun je als onderwijsprofessional doen?

Als leerkracht of intern begeleider kun je het verschil maken voor een leerling met een LVB.

Goede samenwerking met ouders:

Zorg voor educatief partnerschap

Educatief partnerschap is gericht op een goede samenwerking tussen ouders, school en leerling. Een proces waarin betrokkenen erop uit zijn elkaar wederzijds te ondersteunen en hun bijdrage zo veel mogelijk op elkaar af te stemmen met als doel het leren, motivatie en ontwikkeling van de leerling stimuleren.

Onderstaande tips uit de handreiking LVB? Daar kun je wat mee kunnen helpen bij dit doel:

Verdiep je in de achtergrond van je leerlingen en zijn ouders op het gebied van taal, cultuur en opleidingsniveau, en de (heersende) opvattingen tot de rol van de ouders en de school.
Beschouw leerlingen met een migratie-achtergrond niet als behorend tot één minderheidsgroep. In iedere cultuur kunnen er andere pedagogische waarden zijn, het is belangrijk om daar in je communicatie en afstemming rekening mee te houden.
Communiceer de visie van de school duidelijk naar de ouders in voor hen begrijpelijke taal.
Overleg duidelijk over elkaars pedagogische waarden en stem deze op elkaar af. Het is voor de leerling waardevol als thuis en school geen verschillende werelden zijn.
Het kan veel tijd kosten om de eigen pedagogische waarden af te stemmen met die van de leerlingen en hun ouders. Het kan waardevol zijn om een moment te organiseren waarbij de visie van de school en de pedagogische waarden in de klas worden besproken. De ouders bij de voorbereidingen betrekken kan een gelijkwaardige relatie versterken.

In gesprek met ouders: over het label LVB

Goed contact met ouders is (dus) van belang voor zowel de leerling als de school. ‘We vermoeden dat uw kind een licht verstandelijke beperking heeft’. Hoe ga je dit lastige en vaak emotionele gesprek aan en hoe leg je een LVB eenvoudig uit? En gebruik je het label LVB of geef je een andere omschrijving? Allemaal belangrijke vragen als je in gesprek gaat met ouders. Daarnaast is het van belang om samen met de ouders te werken, maar hoe pas je je communicatie aan als er bij de ouders zelf sprake is van een LVB?

Wil je hierover meer weten lees dan onze tool in gesprek met ouders waar functioneren op LVB-niveau eenvoudig wordt uitgelegd. En pak de checklist gesprek erbij voor een goede voorbereiding. Voor verdiepende informatie ga dan naar onze Handreiking begeleiden van ouders met een licht verstandelijke beperking en multi-problematiek (2017).

Meer interesse in praktische tools? Neem dan een kijkje in blik op LVB

Begeleiding afstemmen

op de mogelijkheden van jeugdige

Jeugdigen met een LVB worden vaak over- of ondervraagd. In beide gevallen is de begeleiding bij de jeugdige niet goed afgestemd op de mogelijkheden en beperkingen. Door onder andere gedegen (diagnostisch) onderzoek krijg je een gedegen beeld van de sterke en minder sterke kanten van een jeugdige en diens specifieke ondersteuningsbehoefte.

Wordt deze specifieke ondersteuningsbehoefte in acht genomen dan zou dat moeten leiden tot een betere balans tussen de draagkracht en de draaglast.

Wees sensitief met de woorden die je gebruikt als er iets niet goed gaat, ook al heb je iets al voor een derde keer uitgelegd. De frustraties die je zelf dan ervaart zijn begrijpelijk, maar ga na of je misschien iets kan veranderen in je aanpak of vraag advies aan een LVB-expert binnen de school of samenwerkingsverband.

En tot slot durf als docent kwetsbaar te zijn naar de leerling en benoem zaken waar jij bijvoorbeeld weleens moeite mee hebt als docent of in het dagelijks leven. Deze wederkerigheid zal jullie onderlinge relatie versterken!

Een veilig pedagogisch klimaat op school

Voor passende ondersteuning is een veilig pedagogisch klimaat (op school) van belang. De criteria en kenmerken van een goed pedagogisch klimaat zijn voor jeugdigen zonder een LVB niet anders dan voor jeugdigen met een LVB. Het bieden van veiligheid, ondersteuning en empathie is belangrijk. De handreiking Pedagogisch klimaat in de residentiele zorg voor jeugdigen met een LVB bevat veel informatie, die ook relevant kan zijn voor professionals in het speciaal (basis)onderwijs.

Effectieve interventies primair onderwijs

Welke interventies zijn het meest effectief bij kinderen met een (risico) op een leerachterstand? Hieronder tips uit een notitie van het CPB.

(Zet) een goede docent voor de klas. Maak gebruik van docenten die goed kunnen interacteren met de kinderen en werk beginnende docenten goed in. Verhoog de leerling-interactie vaardigheden door coaching en feedback.
Geef kleuters uit achterstandspositie extra reguliere lessen. Bijvoorbeeld bij rekenen of taal een dubbele dosis-maatwerk-lessen.
Zet assistenten in voor onderwijsinhoudelijke taken. Alleen als assistenten onderwijsinhoudelijke taken hebben, verbeteren ze de leerprestaties.
Verklein de klas. Doe dit vooral voor kinderen uit gezinnen met een laag inkomen, een migratieachtergrond en/of in klassen met een onervaren docent.
Daag kinderen uit. Stel uitdagende eisen aan alle kinderen in de klas.
Zet een zomerschool op en ga daar veel lezen met de kinderen. Dat voorkomt kennisverlies in de vakantie.
Stimuleer kinderen thuis te lezen in de zomervakantie. Met name voor kinderen die moeilijk mee kunnen komen en waar er thuis weinig wordt gelezen.
Stimuleer en ondersteun ouders om samen met het kind te leren. Stuur ouders concrete tips, afgestemd op de behoefte van hun kind

Passende ondersteuning op school

Een LVB geeft nog geen specifieke aanknopingspunten voor een goede ondersteuning. Hoe ga je op school aan de slag met een LVB?

Het begint met tijdige herkenning

Direct naar

Wat kun je als onderwijsprofessional doen?

Als leerkracht of intern begeleider kun je het verschil maken voor een leerling met een LVB.

Goede samenwerking met ouders:

Zorg voor educatief partnerschap

In gesprek met ouders: over het label LVB

Begeleiding afstemmen

op de mogelijkheden van jeugdige

Een veilig pedagogisch klimaat op school

Handreiking LVB? Daar kun je wat mee.

In gesprek met ouders

Zie jij het, die LVB?

Effectieve interventies primair onderwijs

Contactgegevens

Landelijk Kenniscentrum LVB

Overige links

Onze maandelijkse nieuwsbrief ontvangen?