Menu
Hij zei dat ik mooi was... en dat hij mij aan zijn vriend wilde voorstellen.
Jeugdigen en (jong)volwassenen met een licht verstandelijke beperking (LVB) maken een steeds groter deel uit van de groep slachtoffers van uitbuiting. Professionals die met deze groep werken spelen een belangrijke rol in de preventie, signalering en aanpak van uitbuiting. Op deze pagina vind je kennis, praktische hulpmiddelen en organisaties, specifiek gericht op het terugdringen van uitbuiting van mensen met een LVB.
Uitbuiting komt in verschillende vormen voor, zoals seksuele en criminele uitbuiting. Wat deze vormen gemeen hebben, is dat er sprake is van misleiding, chantage en dwang van het slachtoffer om bepaalde activiteiten te verrichten. En dat de dader daar geld voor krijgt.
Er zijn verschillenden termen om uitbuitingsproblematiek aan te duiden. In het strafrecht spreekt men van mensenhandel waarbinnen vier vormen van uitbuiting worden gehanteerd. Loverboyproblematiek of gedwongen prostitutie zijn termen die ook regelmatig terugkomen, deze verwijzen beide naar seksuele uitbuiting. Termen als drugsrunnen of geldezel-problematiek zijn voorbeelden van criminele uitbuiting.
Op de site van Comensha staat een heldere uitleg van alle vormen van uitbuiting.
Op deze pagina gaan wij vooral in op seksuele uitbuiting van jeugdigen.
Jeugdigen met een LVB lopen meer risico om als slachtoffer en/of dader betrokken te raken bij criminele of seksuele uitbuiting.
De achterstand die zij hebben op sociaal, maatschappelijk, emotioneel en cognitief gebied maakt deze groep kwetsbaar om te worden ingepalmd of ‘geronseld’. Denk bijvoorbeeld aan kenmerken als de sterkere mate van beïnvloedbaarheid, moeilijker overzien van intenties en gevolgen, een beperkt sociaal netwerk, lage zelfwaardering en vaak complexere gezins- opgroeisituatie en trauma.
Op de pagina Over LVB lees je hier meer over.
Dat wil niet zeggen dat jeugdigen of volwassenen met een normaal intelligentieniveau en sociaal functioneren geen slachtoffer van uitbuiting kunnen worden. Een LVB is niet de enige risicofactor voor uitbuiting, ook psychische problematiek , schulden- of verslavingsproblematiek kunnen kwetsbaar maken voor uitbuiting. Helaas komen ook deze problemen significant meer voor bij mensen met een LVB.
Op de pagina LVB in de samenleving vind je meer informatie over de risico’s en cijfers over de gebieden waar mensen met een een LVB oververtegenwoordigd zijn .
Op deze pagina van de politie is meer informatie te vinden over verschillende vormen van uitbuiting (mensenhandel).
Binnen de politie is expertise aanwezig op de Afdeling Vreemdelingen, Identificatie en Mensenhandel (AVIM). Als je in het geval van (een vermoeden van) uitbuiting contact opneemt met de politie (0900-8844) vraag dan altijd om een rechercheur / expert mensenhandel van de afdeling AVIM.
Voor contact met de zedenpolitie kan gebruik worden gemaakt van de vernieuwde lijst met contactpersonen zedenpolitie bij seksueel misbruik. Per regio zijn er contactgegevens te vinden, Wel wordt benadrukt dit via een aandachtfunctionaris te laten verlopen.
Het Centrum Seksueel Geweld (CSG) biedt professionele hulp aan iedereen die kortgeleden een ongewenste seksuele ervaring heeft gehad.
Het CSG is het enige gespecialiseerde centrum in Nederland voor acuut seksueel geweld en is een samenwerkingsverband tussen ziekenhuizen, GGD, GGZ, Politie en Slachtofferhulp Nederland. Het CSG telt 16 centra verspreid over Nederland. Neem contact op via 0800-0188.
CoMensha, Coördinatiecentrum tegen Mensenhandel, houdt onder andere de aard en omvang van uitbuiting in Nederland bij. Met als doel (mogelijke) slachtoffers een gezicht te geven en knelpunten en succesfactoren te signaleren in het mensenhandelbeleid.
Slachtoffers kunnen alleen met toestemming bij CoMensha gemeld worden (melden bij CoMensha is niet verplicht). Tevens is CoMensha het meldpunt voor uitbuiting van minderjarigen. Daarnaast coördineert CoMensha ook de zorg en opvang aan slachtoffers van uitbuiting. Neem contact op via 033-4481186.
Lees meer in de handreiking: Hoe meld je (vermoedelijke) slachtoffers bij CoMensha
De wegwijzer mensenhandel helpt professionals de juiste ondersteuning voor slachtoffers van mensenhandel te vinden.
De wegwijzer deelt onder andere het overzicht van zorgcoördinatoren. Zij hebben specialistische kennis over procedures en het hulpverleningsaanbod in de desbetreffende regio. De zorgcoördinator van jouw regio kan naar de juist zorg toe leiden, het zorgtraject en de kwaliteit daarvan bewaken en maakt deel uit van het Netwerk Mensenhandel
Sinds 2015 is de aanpak van uitbuiting ook een gemeentelijke taak geworden. De gemeenten zijn verantwoordelijk voor het inrichten van ondersteuning en opvang van slachtoffers van uitbuiting.
De rol van de gemeente op het gebied van uitbuiting moet nog verder ingevuld worden, signalering van en regelgeving en beleid voor de aanpak van uitbuiting zijn daar onderdeel van.
WATCH Nederland is een project van Terre des Hommes en strijdt tegen seksuele uitbuiting van minderjarigen in Nederland.
Door het opsporen van ‘loverboys’ en mensenhandelaren, ontmoedigen van de vraagkant en werken aan bewustwording bij jongeren over seksuele uitbuiting. Alles in nauwe samenwerking met de politie.
Welke hulpinstanties hebben expertise in huis voor de juiste hulp en begeleiding aan jongeren (met een LVB) die te maken hebben met uitbuiting? In het overzicht hieronder zie je per organisatie, welke hulp deze in welke regio aanbiedt.
Het overzicht is niet uitputtend, mail voor aanvullende suggesties naar info@kenniscentrumlvb.nl
De zorgorganisatie Ambiq biedt twee preventieve trainingen over seksualiteit aan voor meiden en jongens met een licht verstandelijke beperking.
Girls Talk+: Het programma is gericht op laagopgeleide meiden die een verhoogd risico hebben op het meemaken dan wel plegen van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Het programma richt zich op de seksuele empowerment van de meiden en het verbeteren van hun seksuele gezondheid en seksueel welzijn. Lees hier meer over Girls Talk+.
Make a Move+: De training gaat over relaties, (grensoverschrijdende) seksualiteit en zelfvertrouwen, voor jongens met een licht verstandelijke beperking van 14 tot 18 jaar. Het doel is om de deelnemers wijs en weerbaar te maken, zodat zij op een veilige en respectvolle manier hun seksualiteit en relaties kunnen verkennen. Je leest hier meer over Make a Move+.
De organisatie Driekracht is onderdeel van Driestroom en biedt een Zorgnetwerk voor onder andere mensen met een LVB die (vermoedelijk) seksueel uitgebuit worden.
Het doel van het Zorgnetwerk is om de weerbaarheid van kwetsbare mensen te versterken in de regio Arnhem.
Binnen het Zorgnetwerk werken verschillende organisaties met elkaar samen aan dit doel. Lees hier meer over Driekracht en het Zorgnetwerk.
Het Landelijke expertise en behandelcentrum biedt in Leeuwarden, Groningen en Rotterdam behandelprogramma’s aan, voor jongens en meiden die slachtoffer zijn of dreigen te worden van seksuele uitbuiting en geweld in afhankelijkheidsrelaties. Fier biedt ook zorg aan jongeren die zwakbegaafd zijn (IQ 70 – 85).
Op de site van Fier! staan ervaringsverhalen en is veel informatie te vinden, ook voor jongeren en ouders.
Asja: Het behandelprogramma Asja biedt veilige opvang begeleiding en behandeling aan meiden in de leeftijd van 12 tot en met 23 jaar die als gevolg van misleiding dwang en/of geweld in de prostitutie terecht zijn gekomen of ernstig risico lopen hierin terecht te komen. De meeste meiden starten met een 24-uurs verblijf, gaan dan terug naar huis of beschermd wonen, daarna begeleid wonen en uiteindelijk krijgen ze nazorg.
Het behandelprogramma Asja is beschikbaar in Leeuwarden en in Rotterdam.
Ravi: Het behandelprogramma Ravi biedt veilige en gestructureerde opvang, begeleiding en behandeling aan jongens in de leeftijd van 12 tot 23 jaar die het slachtoffer zijn van geweld in afhankelijkheidsrelaties; jongens die een combinatie van veiligheid en bescherming en specialistische behandeling nodig hebben. Ravi is een landelijk erkend Specialistisch zorgprogramma en gebaseerd op het high intensive care & high safety-model.
Het behandelprogramma Ravi is beschikbaar in Leeuwarden.
Verwijzers kunnen bij vragen contact met Fier opnemen.
Fier afdeling Advies en Aanmeldingen, 088-208 00 00
of aanmeldingen@fier.nl.
In de regio Amsterdam, Alkmaar en Almere biedt HVO Querido/ACM samen met Blijf Groep extra opvangplekken aan voor slachtoffers van uitbuiting die intensieve zorg nodig hebben, vanwege een verslaving, psychische klachten of een LVB.
Meer informatie over deze opvangplekken is hier te lezen.
Contact
Tel 020 – 561 90 90
E-mail info@hvoquerido.nl
HVO-Querido ondersteunt mensen in een kwetsbare situatie bij hun streven om opnieuw de regie over hun eigen leven te krijgen en volwaardig deel uit te maken van de samenleving
Koraal, een zorgorganisatie in het zuiden van Nederland, biedt het landelijke behandelprogramma YIP!, wat staat voor ‘Your Inner Power’. Voor jonge mensen met LVB en/of psychiatrische problematiek, die (vermoedelijk) slachtoffer zijn van mensenhandel en gedwongen prostitutie.
Heb je vragen of wil je even sparren over signalen die duiden op seksuele uitbuiting? Koraal biedt hiervoor consultatie. Zij zijn 24/7 bereikbaar via het e-mailadres vragenoveruitbuiting@koraal.nl. Het is ook mogelijk om te bellen met één van de medewerkers van Koraal. Dat kan vrijblijvend op dinsdagen en donderdagen van 9 tot 12 uur. De consultatielijn is bereikbaar via 088 – 50 57 410.
Meer informatie is te vinden op de website van Koraal waar ook flyers over het behandelaanbod voor meisjes én jongens te vinden zijn.
Contact:
Tel. 046 – 477 52 52
E-mail info@koraal.nl
Zorgorganisatie Pluryn heeft zich in de regio Utrecht en oost-Gelderland ontwikkelt tot expert op het gebied van slachtoffers van seksuele uitbuiting. Naast consultatie en advies, biedt Pluryn biedt ook het behandelprogramma Safe & Sound aan.
Het behandelprogramma richt zich specifiek op meiden die (vermoedelijk) slachtoffer zijn van seksuele uitbuiting en is voor zowel meiden met een LVB als met een normale begaafdheid of meiden bij wie sprake is van onttrekking/motivatieproblemen.
In samenwerking met Noord Holland: ‘Samen Veilig heeft het Landelijk Kenniscentrum LVB twee webinars gemaakt voor professionals die werkzaam zijn in de zorg, het onderwijs en/of de strafrechtketen.
Bewustwording over LVB en uitbuiting staat hierin centraal. Met informatie over een LVB, discussie en praktijkinzichten van ervaringsdeskundigen en inzichten over de samenwerking tussen onderwijs, zorg en justitie
Krijg oog voor de risico’s die jongeren met een LVB lopen en kijk het webinar. Of download de samenvatting.
De vertoonde film is alleen beschikbaar voor deelnemers aan de bijeenkomst.
Het vervolg op ‘Met open ogen’ biedt tips, handvatten en tools voor het aanpakken van uitbuiting.
Kijk wat jíj kunt doen om uitbuiting terug te dringen.
De samenvatting kun je hier downloaden.
Voor professionals die te maken hebben met (vermoedelijke) slachtoffers van mensenhandel. Tips voor een goede samenwerking met politie en OM in de regio.
Compacte en praktische tool voor professionals in het sociaal domein. Informatie over de risico’s voor jongeren met een LVB en tips hoe je kunt polsen waar jongeren tegenaan lopen en hoe je het verschil kunt maken als professional. Met meer informatiebronnen en een gespreksleidraad.
Kennisdossier Jeugd-ggz voor slachtoffers van seksuele uitbuiting
Het Kenniscentrum Kinder- en jeugdpsychiatrie heeft in dit online dossier informatie verzamelt over de achtergrond en aanpak van seksuele uitbuiting en wat professionals in de jeugdzorg, jeugd-lvb-zorg, jeugd-gzz en het sociaal domein kunnen doen: preventie, signalering, melding, ketensamenwerking en opvang en behandeling.
Dossier Mensenhandel – seksuele uitbuiting
Het Nederlands Jeugdinstituut heeft in dit dossier voor professionals, beleidsmaker, jongeren en ouders informatie verzameld over seksuele uitbuiting. In het dossier is onder andere informatie te vinden over preventie, signalering, de rol van gemeenten, opvang en behandeling van slachtoffers en cijfers.
