Zo thuis mogelijk opgroeien

Ook jeugdigen met een licht verstandelijke beperking (LVB) moeten zo thuis als mogelijk op kunnen groeien. Vanwege de soms complexe problematiek waar deze jeugdigen en gezinnen mee te maken hebben, kan dit extra expertise vragen. Op deze pagina staan handvatten, tools en links die organisaties en professional kunnen helpen om de weg naar zo thuis mogelijk opgroeien te bewandelen.

Deze jeugdigen en hun gezin hebben vaker een hulpvraag door het beperktere aanpassings- en leervermogen van de jeugdige (en mogelijk ook de ouders) met vaak bijkomende problematiek als psychische gedragsproblemen.

Verklarende analyse en passend hulpaanbod

Het is daarom belangrijk om aandacht te hebben voor eventuele onderliggende problematiek, zoals een LVB of trauma. Jeugdige en ouder(s) kunnen hierop gescreend worden ter voorkoming van overvraging en om een beter beeld te krijgen van de behoeften.  
Kijk op de pagina Signaleren, screenen en diagnostiek voor meer informatie.

Het komt nog regelmatig voor dat professionals geen oog hebben voor die behoeften. De ouders van deze jeugdigen ontvangen dan te lang een generiek opvoedaanbod. Hierdoor kan problematiek verergeren en het duurt te lang voor zij passende specialistische zorg ontvangen. In veel gevallen kan dit echter voorkomen worden door de LVB tijdig te herkennen en een gedeelde verklarende analyse te gebruiken.
De tool Je ziet het niet, dus leer het zien! helpt onder andere met het signaleren van een mogelijke LVB.

Voor  een specifieke groep jeugdigen met een LVB is toch uithuisplaatsing nodig. Omdat de thuissituatie niet veilig is of de problematiek van de jongere te complex.

Als het niet thuis kan

Jeugdigen die niet thuis opgroeien hebben dus vaker te maken met complexe problematiek. Hierbij kun je denken aan kind-eigen problematiek: vaak een LVB in combinatie met gedragsproblemen, trauma of bijvoorbeeld problematische gehechtheid. Daarnaast komen deze jeugdigen vaker uit een minder stabiele gezinsomgeving waarin er sprake kan zijn van ouders met verminderde opvoedingsvaardigheden door eigen problematiek zoals een LVB-functioneren, psychische problematiek en/of verslaving of een omgeving waarin sprake is van huiselijk geweld en kindermishandeling.

In de schema’s werken met kwetsbare gezinnen en op de themapagina LVB en GGZ lees je meer over deze problematiek en mogelijkheden om hulp te bieden.

Als thuis opgroeien dan niet kan, groeien deze jeugdigen het liefst zo gezinsgericht als mogelijk op. Bijvoorbeeld in een pleeggezin, gezinshuis of kleinschalige voorziening. En daarbij willen ze het liefst in contact staan met de ouders of het eigen netwerk. En wonen in de eigen omgeving zodat ze ook naar hun eigen school kunnen blijven gaan

Maar voor deze groep jeugdigen met een LVB en bijkomende gedrags- en of psychische problemen is vaak de juiste zorg onvoldoende beschikbaar. Zodat door het missen van de juiste zorg de problematiek kan verergeren en ze soms (tijdelijk) ver buiten hun eigen regio moeten wonen om wel de juiste zorg te kunnen ontvangen.

Wat jij kunt doen

Als professional kun jij veel betekenen voor deze jeugdige en hun gezinnen. Dit begint met goed luisteren en met het maken van een gedeelde verklarende analyse. Wat zijn hun vragen, wat vinden zij belangrijk en wat kan dit gezin goed. Maar het is ook belangrijk om oog te hebben voor het gezin als geheel, niet alleen voor de jeugdige of de ouder(s).

Om je als professional en organisatie op weg te helpen geven we een paar tips:

In onze werktool Samenwerken aan de weg naar het líefst thuis staan meer tips.

Landelijke koers

De meeste jeugdigen met een LVB kunnen met passende zorg en ondersteuning thuis opgroeien. Een dekkend aanbod van (specialistische) jeugd- en gezinshulp is daarvoor van cruciaal belang. Met de landelijke koers die gaande is, maken steeds meer organisaties het hun missie om jeugdigen met een hulpvraag te ondersteunen en te behandelen in de eigen omgeving. Dat betekent dat de zorg in de huidige 24-uurszorg locaties wordt afgebouwd en dat kleinschalige woongroepen, gezinshuizen en pleegzorg en de ambulante hulpverlening een steeds grotere rol gaan spelen. Vanuit verschillende bewegingen en projecten wordt hier aandacht besteed.

De Beweging van 0 is een initiatief dat streeft naar een samenleving waarin geen enkel kind niet optimaal thuis opgroeien.

Het casusonderzoek Ketenbreed Leren ging op zoek naar verbeterkansen voor de jeugdhulp. In het rapport hiervan: Betrek mij gewoon staan de lessen uit levensverhalen van 31 jeugdigen die intensieve, specialistische jeugdhulp ontvingen, eindigend in 24-uurszorg. Belangrijke uitkomsten zijn dat ernstige problematiek meestal niet op zichzelf staat. En dat professionals te weinig oog hebben voor de behoeften van het kind bij specifieke kind kwetsbaarheid zoals een LVB. De ouders van deze kinderen ontvangen te lang een generiek opvoedaanbod en het duurt te lang voor zij passend specialistische zorg ontvangen. Ouders en jongeren geven ook aan waar behoefte aan is, en daar liggen de kansen.

De weg naar het liéfst thuis: aanbevelingen voor professional en organisatie
Er is een koerswijziging binnen de jeugdhulp richting zo thuis mogelijk opgroeien. Dat vraagt om meer trauma-geïnformeerde systeemhulp, bij voorkeur (intensief) ambulant. Ook voor jeugdigen en/of ouders met een LVB. Deze tool bestaat uit vier praktische overzichten met thema’s die hier een bijdrage aan leveren.

De weg naar het liéfst thuis: aanbevelingen voor professional en organisatie
De weg naar het liefst thuis opgroeien wordt nu gaandeweg gevormd door organisaties in de jeugdhulp. Deze tool helpt het gesprek aan te gaan over de obstakels die professionals hierbij in de praktijk tegenkomen. En gaat in op de mogelijkheden voor professionals én organisaties om hier op in te spelen.

StroomOP is een netwerk van jeugdhulp- en onderwijsprofessionals die streven naar eerdere, snellere en beter passende hulp voor jongeren en hun ouders. In de podcast-serie wordt onderzocht hoe de hulp aan jeugdigen beter kan.

Direct naar

Cover Samen werken aan de weg naar het liéfst thuis

Samenwerken aan de weg naar het líefst thuis

Er is een koerswijziging binnen de jeugdhulp richting zo thuis mogelijk opgroeien. Dat vraagt om meer trauma-geïnformeerde systeemhulp, bij voorkeur (intensief) ambulant. Ook voor jeugdigen en/of ouders met een LVB. Deze tool helpt het gesprek aan te gaan over de obstakels die professionals hierbij in de praktijk tegenkomen. En gaat in op de mogelijkheden voor professionals én organisaties om hier op in te spelen. De tool is gebaseerd op kleinschalig onderzoek.

Werken met kwetsbare gezinnen

Een overzichtelijke schema van bevorderende en belemmerende factoren die een rol kunnen spelen bij het integraal werken met kwetsbare gezinnen vanuit het perspectief van professionals.

Werken met kwetsbare gezinnen

Een overzichtelijke schema van bevorderende en belemmerende factoren die een rol kunnen spelen bij het integraal werken met kwetsbare gezinnen vanuit het perspectief van ouders.