Psychische problemen & LVB: probleemgedrag
In dit bronnenoverzicht bundelen we bronnen die binnen de GGZ gebruikt kunnen worden voor het herkennen van, en aansluiten op een LVB en in de LVB-zorg voor signalering, diagnostiek en behandeling van psychische problemen.
Soms staat probleemgedrag op de voorgrond, denk hierbij aan fysieke en verbale agressie, zelfverwonding en seksueel overschrijdend gedrag. Hier kan een psychische stoornis onder liggen maar ook factoren in de context kunnen een rol spelen. Onderstaande publicaties gaan hierop in.
Algemene informatie
Kennisplein Gehandicaptensector: Invloed fysieke omgeving op (probleemgedrag) mensen met een (L)VB
Kamers voor mensen met moeilijk verstaanbaar gedrag zijn vaak gericht op controle en veiligheid. Dit betekent vaak een simpele inrichting zodat er weinig prikkels zijn. Met het project Fysieke Leefomgeving laat Ipse de Bruggen zien dat het ook anders kan, zodat de kamer toch aanvoelt als een fijne woonplek met de juiste prikkelbalans.
Kennisplein Gehandicaptensector: Themapagina van moeilijk verstaanbaar gedrag naar begrepen gedrag
Op deze pagina op het Kennisplein Gehandicaptensector zijn verschillende tools, artikelen en verhalen verzameld die kunnen helpen in het herkennen en voorkomen van onbegrepen gedrag.
Proefschrift: Begrijp de context, verander het probleemgedrag
Van het promotieonderzoek van Vanessa Olivier-Pijpers, over de invloed van de organisatie-context op het probleemgedrag van bewoners met verstandelijke beperkingen, is een ‘lekenversie’ verschenen; een toegankelijke samenvatting. Daarin worden de belangrijkste bevindingen en inzichten uit het onderzoek op overzichtelijke wijze beknopt gepresenteerd. In deze animatie wordt dit ook kort toegelicht.
Diagnostiek
De Beeldvormer is een hulpmiddel om alles wat samenhangt met probleemgedrag te inventariseren in interdisciplinair verband. Je kunt het gedrag vanuit verschillende theorieën en perspectieven bekijken. Bijvoorbeeld vanuit medisch, psychiatrisch, psychologisch of holistisch oogpunt. Iedere betrokkene heeft zijn eigen beleving, betekenisgeving, normen, waarden en belangen. Er vormt zich zo een holistisch beeld over de client.
Webinar over beeldvorming en diagnostiek bij probleemgedrag
Voor het beantwoorden van de zorgvragen van mensen met een VB en probleemgedrag zijn brede, meervoudige en specifieke beeldvorming en diagnostiek nodig. Om hiervoor inspiratie en handvatten te bieden organiseerden o.a. VGN, NVO en CCE het webinar ‘Verder kijken dan je neus lang is’. Bekijk hier het webinar en download hier de bijbehorende ppt. Op deze pagina staan ook nog links naar veel meer informatie.
Multidisciplinaire richtlijn probleemgedag bij volwassenen met een verstandelijke beperking
Module 1 van deze richtlijn uit 2022 beschrijft uitvoerig hoe geïntegreerde diagnostiek en beeldvorming bij probleemgedrag van volwassenen met een verstandelijke beperking eruit zou moeten zien. Let op: mensen met zwakbegaafdheid vallen buiten het bestek van de richtlijn. Hoewel de aanbevelingen en interventies in de richtlijn ook passend kunnen zijn voor (een deel van) deze groepen, mag hier niet standaard van uitgegaan worden.
Gedragsanalyse en -therapie bij mensen met een verstandelijke beperking
Dit boek uit 2016 gaat over probleemgedrag bij mensen met een verstandelijke beperking. Het biedt een model voor functionele analyse en behandeling van probleemgedrag. Ook wordt aangegeven onder welke voorwaarden een behandeling met succes kan worden uitgevoerd en op welke manieren de effectiviteit van een behandeling kan worden geëvalueerd.
Delictanalyse voor mensen met een licht verstandelijke beperking
De module delictanalyse (DA) vereist bepaalde cognitieve vaardigheden van de cliënt. Gezien het hoge percentage van mensen met een LVB in de forensische zorg, is het belangrijk dat modules/interventies meer worden toegesneden op de behoeften en karakteristieken van cliënten met een LVB. In dit project is een module DA voor cliënten/patiënten met een LVB ontwikkeld.
Behandeling
Grip op Agressie – module van De Borg
Het behandelprogramma is speciaal geschreven voor mensen met een LVB en ernstig agressief (delict-)gedrag. Er staan links naar handleidingen en modules van dit behandelprogramma.
Pas op de grens (gericht op seksueel grensoverschrijdend gedrag)
De module is ontwikkeld voor de ambulante behandeling van volwassen cliënten met een LVB (IQ 60-85) in combinatie met een verminderd sociaal aanpassingsvermogen die seksueel grensover-schrijdend gedrag vertonen of hebben vertoond en een matig of hoog recidiverisico hebben.
Multi Systeem Therapie Intellectual Disability (MST-ID) is een gespecialiseerde vorm van Multi Systeem Therapie voor ouder(s) en of jongeren met een licht verstandelijke beperking (LVB). Net als de behandeling door reguliere MST-teams richt de behandeling van MST-ID teams zich op jongeren tussen de 10 en 18 jaar die te kampen hebben met gedragsproblemen. De gedragsproblemen van deze jongeren zijn voor henzelf maar ook voor hun omgeving inmiddels problematisch geworden.
Na afronding van CoVa-plus is de zelfbeheersing van de deelnemer in risicovolle situaties toegenomen, heeft hij een verbeterd probleemoplossend vermogen, en vindt hij zichzelf meer bekwaam in het uitvoeren van sociaal geaccepteerd/assertief gedrag.’ CoVa-plus richt zich op mannelijke of vrouwelijke justitiabelen (intra- en extramuraal) met LVB en bijkomende sociaal-cognitieve problemen, met als richtlijn een IQ van 65 tot 85.
Agressie Regulatie op Maat Plus
Agressie Regulatie op Maat Plus is bedoeld voor volwassen cliënten met (ernstige) agressie-problematiek en een LVB die binnen de ambulante forensische zorg worden behandeld. Het primaire doel is het verminderen van agressief gedrag en boosheidsgevoelens, en het reduceren van (de kans op) recidive van gewelddadig gedrag.
